Sıfır Atık Projesi Nedir?

Dünya üzerindeki nüfus ve yaşam standartları artarken tüketimde kaçınılmaz şekilde artmakta ve bu durum doğal kaynak tüketimini de artırarak dünyanın dengesini bozmakta, sınırlı kaynaklar artan ihtiyaçlara yetişememektedir. Bu durum göz önüne alındığında, doğal kaynakların verimli kullanılmasının önemi daha da ortaya çıkmaktadır. Atıkların geri dönüşüm ve geri kazanım süreci içinde değerlendirilmeden yok edilmesi hem maddesel hem de enerji olarak ciddi kaynak kayıpları yaşanmasına neden olmaktadır; fakat sıfır atığın devreye girmesiyle enerji tasarrufu yapmak mümkün hale gelmektedir.

Bir çok ülke farklı hareket noktalarıyla da olsa atık konusunda sıfıra yaklaşmak için büyük çaba göstermekte; atıkların, atık sınıfında kabul edilmemesi, öyle olduysa bile döngüyle beraber sisteme ham madde olarak dahil edilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Ülkemizde de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tanımlamasına göre; Sıfır Atık; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir.

Sıfır atık yaklaşımının esas alınması ile sağlanacak avantajlar;

-       Verimliliğin artmasında etkili olacaktır.

-       Temiz ortamlar yaratarak performansın artmasını tetikleyecektir; bu sayede daha etkin ve üretken çalışanlar ve çalışmalar ortaya koyulabilir.

-       İsrafın önüne geçildiğinden maliyetlerin azaltılması açısından öncü bir yaklaşımdır. Mutlaka sürdürülebilirliği sağlanmalı ve toplanan atıkların çeşitlendirilmesiyle gerçek anlamda atıkların sıfırlanması sağlanmalıdır.

-       Çevresel risklerin azalmasının sağlanmasına katkısı vardır.

-       Çevre koruma bilincinin kurum ve kuruluşların bünyesinde gelişmesine katkı sağlandığından çalışanların “duyarlı tüketici” duygusuna sahip olmasının sağlanmasıdır.

-       Ulusal ve uluslararası pazarlarda kurumun “Çevreci” sıfatına sahip olmasının sağlanması ve bu sayede saygınlığının artmasıdır.

-       Doğal kaynaklar korunarak gelecek nesiller için çevrenin ve doğanın tüketilmesinin önüne geçilmiş olacaktır; çok değerli hammadde kaynağı elde etmede etkisi büyüktür.

-       Kağıt ve karton ağaçları; plastik petrolü; cam toprağı; organik atıklar gübreyi; böyle sayılabilecek bir çok değerli varlık daha az tüketilecek ve geleceğe büyük katkı sağlanacaktır.

-       Karbon üretimi düşeceği için iklim değişikliğine olan etki azalacaktır.

-       Çevre dostu yeşil işler artacak ve döngüsel ekonomiye geçiş hızlanacaktır.

-       Bu yaklaşımı benimseyip esas alanlar, evlerinde ve diğer noktalarda da daha etkin bir tüketim ve atık üretimi politikası izleyecekler ve kazanımlarını diğer insanlara da ileteceklerdir.

Sıfır Atık Sistemi Kurulumu Nedir?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; firma, kurum veya kuruluşların Sıfır Atık’a dahil olabilmesi için uygulaması gereken adımlardan oluşan 7 aşamalı bir sistem belirlemiştir. Bu aşamalar şu şekildedir:

Odak Noktalarının Belirlenmesi: Kurumdaki sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasından, etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasından, izlenmesinden, bilgi akışının sağlanmasından, raporlama yapılmasından sorumlu olacak kişiler belirlenir. Bunlar sıfır atık yönetimini sağlayacak ekibin başında olacak kişilerdir.

Mevcut Durum Tespiti: Sıfır Atık Yönetim Sistemini kurumunuzda uygularken, öncelikle atıklar konusunda ne durumda olduğunuzu belirlemeniz, mevcut durumunuzu analiz etmeniz, ilerlerken size kolaylık sağlayacaktır.

Planlama: Bu aşamada, mevcut durum esas alınarak kuruma özgü termin planı hazırlanır.

İhtiyaçların Belirlenmesi ve Temin: Sıfır Atık Sistemi kurumda uygulanırken, kurumdaki her birim dikkate alınarak (ofisler, yemekhane, revir gibi) ihtiyaç duyulacak tüm ekipmanlar belirlenir, listelenir ve uygulamaya geçilmeden önce temin edilir.

Eğitim-Bilinçlendirme: Ekipmanların temini tamamlandıktan sonra, uygulamaya geçilmeden önce hedef kitlelere yönelik uygulamalı eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapılır.

Uygulama: Temin edilen biriktirme ekipmanları personellerin kolayca ulaşabileceği noktalara, uygun aralıklarla yerleştirilir. Ekipmanlara göre tasarlanmış bilgilendirme afişleri, ekipmanların üstüne, kolayca görülebilecek şekilde asılır. Biriktirme ekipmanı ve tanıtım materyallerinde renk skalasına dikkat edilmelidir.

Raporlama: Bu aşamada uygulamanın etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla çalışma ekibi tarafından izleme yapılır ve varsa uygulamanın aksayan yönleri, eksiklikler veya geliştirilecek taraflar tespit edilir, önlemler alınır.